Relaties kunnen ons vervullen en zin geven aan ons leven. Maar in relaties kunnen we ook worden gekwetst. Prima om dan boos of verdrietig te zijn en daar uiting aan te geven. Ook goed om de ander aan te spreken op zijn gedrag.
Minder nuttig is het om je als slachtoffer op te stellen.
Relaties zijn geen eenrichtingsverkeer. Niemand handelt in isolement en niemand ondergaat iets willoos en machteloos. Relaties zijn een dynamisch samenspel dat ontstaat door hoe partners op elkaar reageren en anticiperen.
Dus terwijl we niet verantwoordelijk zijn voor het gedrag van de ander of ons eigen gevoel, zijn we wel verantwoordelijk voor onze eigen keuzes en reacties. En daarmee dus voor 50% van de relatiedynamiek.
Slachtoffers houden de ander verantwoordelijk voor hun pijn – soms uitgesproken, soms in stilte – maar kijken niet naar hun eigen aandeel in de dynamiek. Dit zorgt voor een ongezonde, zelfs paradoxale situatie.
Want door zelf buiten schot te blijven, offeren slachtoffers hun autonomie en kracht op. Ze maken zichzelf klein en machteloos en blijven vastzitten op een ongezonde plek. Zo hebben ze in feite meer last van zichzelf dan van de ander.
Verwarrend genoeg hebben slachtoffers ook een bepaald soort macht. Ze maken zich onschendbaar en voelen zich vrij de ander te belagen met hun pijn. Plus ze maken de ander in zijn/haar eentje verantwoordelijk voor de dynamiek, die zonder medewerking van het slachtoffer nooit kan veranderen.
Slachtoffers doen dit om zichzelf te beschermen. Want onder de boosheid en teleurstelling zitten diepere, vaak oudere emoties die veel moeilijker zijn om te voelen en te dragen. In boosheid richt je je tenminste op de ander.
Plus, het is nogal wat om jezelf in de spiegel aan te kijken, verantwoordelijkheid te nemen voor jouw aandeel en jezelf vervolgens aan te zetten tot verandering en groei.
Maar voor een gezonde en veilige relatie is dat wél de enige manier. Dus aan alle slachtoffers: heb de moed om je gekwetstheid ter zijde te leggen en jezelf met eerlijkheid en compassie te onderzoeken. Daarmee vergroot je je ruimte en kracht, en open je nieuwe mogelijkheden in jezelf en je relatie.
